Umowa darowizny – niejednokrotnie wykorzystywana w procesie sukcesji

Chcę darować córce nieruchomość, ale chciałbym, żeby stała się ona wyłączną jej własnością, tj. żeby mąż córki nie miał do nieruchomości prawa własności w jakiejkolwiek części. Czy jest to możliwe? Córka i zięć nie mają spisanej intercyzy, obowiązuje ich wspólność ustawowa majątkowa. ​

Umowa darowizny – czy to dobre rozwiązanie?​

Przedmioty majątkowe nabyte w drodze darowizny, z mocy prawa, co do zasady, wchodzą do majątku osobistego każdego z małżonków. Wyjątek od tej zasady, ma miejsce, w sytuacji, gdy darczyńca inaczej postanowi, tj. wprost daruje przedmiot majątkowy np. do majątku wspólnego małżonków. Decyduje więc w tym przypadku wola darczyńcy, nigdy obdarowanego. Jeśli więc darczyńca nie oświadczy przy umowie darowizny, iż jego wolą jest aby darowany przedmiot majątkowy wszedł do majątku wspólnego córki i zięcia, przedmiot ten nabędzie wyłącznie córka.

Nie są potrzebne w tym zakresie żadne dodatkowe oświadczenie darczyńcy, bowiem taki skutek darowizny wynika z mocy samego prawa. A contrario, dla wywołania skutku w postaci wejścia przedmiotu darowanego do majątku wspólnego małżonków wymagane jest oświadczenie w tym zakresie złożone w umowie przez darczyńcę. Powyższe ma zastosowanie niezależnie od obowiązującego małżonków ustroju majątkowego małżeńskiego, tj. czy nabywców obowiązuje wspólność ustawowa czy też ustrój rozdzielności majątkowej. Ustrój ten może mieć jedynie znaczenie, w sytuacji, gdy wolą darczyńcy okaże się darowanie przedmiotu majątkowego córce i zięciowi. W takim wypadku, jeżeli małżonków obowiązuje w małżeństwie ustroju wspólności ustawowej, nabywany przedmiot wejdzie, co do zasady, do ich majątku wspólnego, na zasadach współwłasności łącznej (bezułamkowej), a w przypadku obowiązywania u nabywców ustroju rozdzielności majątkowej – do majątków osobistych każdego z nich, w określonej ułamkowo przez darczyńcę wysokości, przy czym mogą to być nierówne udziały, np. córce można darować udział wynoszący ¾ części, a zięciowi – ¼ części.

Czy jest jakiś wyjątek?​

Wyjątek od powyższej ogólnej zasady, dotyczy, ze względu na przedmiot darowizny, nabycia w drodze darowizny przedmiotów zwykłego urządzenia domowego służących do użytku obojga małżonków, np. sprzętu kuchennego, które co do zasady z mocy prawa wchodzą w przypadku ich darowizny do majątku wspólnego małżonków, a do majątku osobistego jednego z małżonków, tylko jeżeli wyraźnie tak darczyńca postanowił. Czyli inaczej niż w przypadku nabycia innych przedmiotów majątkowych (nieruchomości, udziałów w spółkach, itp.) przedmioty wyżej wymienione, w braku odmiennego postanowienia w tym zakresie przez darczyńcę w umowie darowizny, wejdą do majątku wspólnego małżonków.

Nie oznacza jednak to, iż zięć definitywnie nigdy nie stanie się właścicielem nieruchomości nabytej w drodze darowizny przez córkę od ojca. Córka może bowiem dokonać rozporządzenia przedmiotową nieruchomością na rzecz swojego męża (zięcia darczyńcy) w dowolnej części, najczęściej np. w drodze umowy darowizny zawartej już przez córkę z jej mężem jako obdarowanym bądź w drodze zawarcia przez małżonków umowy rozszerzającej wspólność ustawową, o przedmioty uzyskane przez małżonka/małżonków w drodze darowizn, w tym o przedmiotową nieruchomość. Umowa taka dla swej ważności wymaga formy aktu notarialnego.

Prawnicy zaangażowani