Dziś, w dniu 22 maja br. weszła w życie ustawa z dnia 26 stycznia 2023 roku o fundacji rodzinnej.
Ustawa wprowadziła do polskiego porządku prawnego zupełnie nową instytucję. Ustawowe rozwiązania regulują m.in. organizację i funkcjonowanie fundacji rodzinnej, w tym prawa i obowiązki fundatora oraz beneficjenta, zasady powoływania organów czy kwestie podatkowe. Fundacje rodzinne to realne zabezpieczenie integralności majątku rodzinnego.
Polska przedsiębiorczość rodzinna czekała kilka lat na zakończenie prac nad ustawą o fundacji, dziś fundacje rodzinne mogą być zakładane również w Polsce!
Cele jakie ma spełniać fundacja rodzinna
- zapewnienie funkcjonowania przedsiębiorstwa przez pokolenia;
- zapewnienie wielopokoleniowego zarządzania majątkiem rodzinnym;
- zabezpieczenie majątku rodzinnego przed rozdrobnieniem poprzez jego skonsolidowanie w ramach jednego podmiotu;
- ochrona majątku rodzinnego oraz efektywne zarządzenie tym majątkiem, a także realizacja strategii dalszego jego rozwoju;
- zabezpieczenie interesów beneficjentów, w tym także w ramach przyszłych pokoleń rodziny.
Fundacja rodzinna może wykonywać tylko działalność gospodarczą w zakresie wskazanym w ustawie:
- zbywanie mienia, o ile mienie to nie zostanie nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
- najem, dzierżawa lub udostępnianie mienia do korzystania na innej podstawie;
- przystępowanie i uczestnictwo w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, spółdzielniach oraz podmiotach o podobnym charakterze mających swoją siedzibę w kraju lub zagranicą;
- nabywanie i zbywanie papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
- udzielanie pożyczek podmiotom wskazanym w ustawie;
- obrót zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej,
- produkcja przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
- gospodarki leśnej.
Do powstania fundacji rodzinnej wymagane jest:
- złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie (forma aktu notarialnego);
- ustalenie statutu;
- sporządzenie spisu majątku;
- ustanowienie organów fundacji rodzinnej;
- wniesienie funduszu założycielskiego (min. 100 OOO zł) przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych, jeśli fundacja ustanawiana jest w testamencie – wniesienie funduszu założycielskiego w terminie dwóch lat od wpisania do rejestru fundacji rodzinnych;
- wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych – Sądem rejestrowy będzie Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.
Statut fundacji rodzinnej ma określać:
- nazwę i siedzibę fundacji rodzinnej;
- szczegółowy cel fundacji rodzinnej;
- sposób określenia beneficjenta oraz zakres przysługujących mu uprawnień;
- zasady prowadzenia listy beneficjentów;
- zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta;
- czas trwania fundacji rodzinnej;
- fundusz założycielski ze wskazaniem mienia wnoszonego do fundacji rodzinnej przez fundatora;
- zasady powoływania, odwoływania, oraz uprawnienia i obowiązki członków organów;
- zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd oraz przez inne organy w wypadkach wskazanych w ustawie;
- podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji;
- wskazanie co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów;
- zasady zmiany statutu;
- przeznaczenie majątku fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Fundator fundacji rodzinnej
- fundatorem fundacji rodzinnej może być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych;
- fundację rodzinną może utworzyć kilku fundatorów, w tym osoby niespokrewnione ze sobą;
- fundacja rodzinna utworzona w testamencie może mieć tylko jednego fundatora;
- fundator może upoważnić inną osobę do wykonywania przysługujących mu uprawnień;
- prawa i obowiązki fundatora są niezbywalne,
- statut nie może stanowić inaczej.
Beneficjenci fundacji rodzinnej
- osoby fizyczne;
- organizacje pożytku publicznego;
- fundatorzy.
Uprawnienia beneficjentów fundacji rodzinnej
- prawa i obowiązki beneficjenta są niezbywalne;
- zrzeczenie się uprawnień przez beneficjenta wymaga zachowania formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym;
- zrzeczenie się wszystkich uprawnień przez beneficjenta jest równoznaczne ze zrzeczeniem się statusu beneficjenta;
- beneficjent ma prawo do:
- uzyskania informacji o działalności fundacji, w tym do
- wglądu do dokumentów fundacji rodzinnej;
- żądania wyjaśnień od zarządu;
- uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów, jeżeli tak stanowi statut.
Organy fundacji rodzinnej – zarząd
- składa się z jednego lub większej liczby powołanych członków;
- powoływany na trzyletnią kadencję, chyba że statut stanowi inaczej;
- zakaz łączenia funkcji członka zarządu i członka rady nadzorczej.
Organy fundacji rodzinnej – zadania zarządu
- prowadzenie spraw fundacji rodzinnej oraz reprezentowanie jej na zewnątrz;
- realizacja celów fundacji rodzinnej określonych w statucie;
- podejmowanie czynności związanych z zapewnieniem płynności finansowej i wypłacalności fundacji rodzinnej;
- tworzenie, prowadzenie i aktualizacja listy beneficjentów zgodnie z przepisami ustawy oraz zasadami zawartymi w statucie;
- informowanie beneficjenta o przysługującym mu świadczeniu;
- realizacja świadczeń przysługujących beneficjentowi.
Organy fundacji rodzinnej – zgromadzenie beneficjentów
- fundator w statucie ustanawia zgromadzenie beneficjentów;
- tworzą go będą beneficjenci, którym w statucie przyznano uprawnienie do uczestnictwa w nim;
- zgromadzenie, co do zasady, zwołuje zarząd, chyba że statut stanowi inaczej;
- podejmuje uchwały w- kwestiach wymienionych w ustawie lub statucie;
- w przypadku śmierci fundatora i braku rady nadzorczej powołuje i odwołuje członków- zarządu fundacji.
Organy fundacji rodzinnej – rada nadzorcza
- jest, co do zasady, organem fakultatywnym, a obowiązkowym gdy liczba beneficjentów przekracza 25 osób;
- członkowie rady nadzorczej są powoływani na pięcioletnią kadencję, chyba że statut stanowi inaczej;
- pełni funkcje nadzorcze w stosunku do zarządu w zakresie przestrzegania prawa i postanowień zawartych w statucie;
- statut może rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej (np. zgoda na czynności zarządu).
Podatki
- wniesienie mienia do fundacji – wprowadzono zwolnienie z podatku od spadków i darowizn oraz zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych,
- wypłata z fundacji lub przeniesienie mienia na rzecz beneficjenta:
- w grupie 4a PSD – zwolnienie z podatku od spadków i darowizn oraz PIT, tylko 15%CIT fundacji;
- w I I II grupie podatkowej 15% CIT fundacja i 10% PIT beneficjent
- pozostali– 15% CIT fundacja i 15% PIT beneficjent,
- przy likwidacji fundacji z wypłatami mienia –fundacja zapłaci 15% CIT od wartości mienia pomniejszonego o wartość podatkową mienia wniesionego przez fundatora lub fundatorów.
- opodatkowanie „ukrytych zysków” na wzór eCIT.
- fundacja rodzinna zyskała zwolnienie podmiotowe z CIT na podstawie art. 6 CIT, jednakże podatek wystąpi przy wypłacie świadczeń, likwidacji lub prowadzeniu innej działalności gospodarczej niż określona w art. 6 ustawy o fundacji rodzinnej.
Zachęcamy do kontaktu i rozmów o fundacji rodzinnej z prawnikami kancelarii Grabowski i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych sp.k.
gwlaw@gwlaw.pl
+48 22 416 05 56
